İnmemiş Testis

İnmemiş Testis Nedir?

İnmemiş testis (kriptorşidizm), doğuştan gelen bir durumdur ve testislerin normalde bulunması gereken yer olan skrotuma (torbaya) inmeyip karın içinde veya kasık bölgesinde kalması durumudur. Testislerin vücutta gelişimi sırasında, hamileliğin yaklaşık 7. ayında testisler karın içinden skrotuma inmeye başlar. Ancak bazı bebeklerde bu inmeme durumu gerçekleşmez ve testisler ya karın içinde ya da kasık kanalında kalır.

İnmemiş Testisin Nedenleri

İnmemiş testis (kriptorşidizm), doğumda testislerin skrotuma inmeyerek karın içinde veya kasık kanalında kalması durumudur. Bunun kesin nedeni her zaman belirli olmamakla birlikte, aşağıdaki faktörler bu durumu etkileyebilir:

1. Genetik Faktörler

• İnmemiş testis, bazı genetik bozukluklar veya ailevi yatkınlık nedeniyle ortaya çıkabilir. Ailede kriptorşidizm geçmişi olan bebeklerde, bu durumu yaşama olasılığı daha yüksektir.

2. Prematürite (Erken Doğum)

• Prematüre doğan bebeklerde, testislerin karından skrotuma inme süreci tam olarak gelişmemiş olabilir. Erken doğan bebeklerde bu durum daha yaygındır, çünkü testislerin skrotuma inmeye başlaması genellikle gebeliğin son 2-3 ayında gerçekleşir.

3. Hormonel Dengesizlikler

• Testislerin skrotuma inmesi, vücuttaki hormonlarla kontrol edilen bir süreçtir. Bu sürecin düzgün işlemesi için erkeklik hormonu gibi hormonların düzgün bir şekilde salgılanması gerekmektedir. Hormon bozuklukları, testislerin skrotuma inmesini engelleyebilir.

4. Anatomik Sorunlar

• Bazı bebeklerde, testislerin skrotuma inmesini engelleyen anatomik engeller olabilir. Bu engeller kasık kanalındaki yapısal sorunlardan veya testisleri taşıyan bağların anormal gelişiminden kaynaklanabilir.

5. Endokrin Sistem Bozuklukları

• Endokrin sistemin düzgün çalışmaması, hormon üretiminin bozulmasına neden olabilir. Özellikle erkeklik hormonu ve diğer gelişimsel hormonlar, testislerin skrotuma inmesini sağlamak için kritik öneme sahiptir.

6. Çevresel Faktörler

• Çevresel faktörler, doğrudan hormon seviyelerini etkileyebilir ve inmemiş testise yol açabilir. Bu faktörler arasında gebelik sırasında anneye maruz kalınan bazı kimyasallar, ilaçlar veya çevresel toksinler bulunabilir.

7. Diğer Tıbbi Durumlar

• Kriptorşidizm, bazı genetik sendromlarla (örneğin, Down sendromu, Klinefelter sendromu gibi) ilişkili olabilir. Bu sendromlara sahip çocuklarda testislerin inmemesi daha yaygın olabilir.

8. Fetal Gelişim Bozuklukları

• Bebeğin gelişimi sırasında, testislerin karından skrotuma inmesi için gerekli mekanizmaların düzgün çalışmaması, inmemiş testise yol açabilir. Bu durum fetüsün normal gelişim süreçlerinin aksaması sonucu ortaya çıkabilir.

İnmemiş Testisin Türleri

İnmemiş testis (kriptorşidizm), testisin skrotuma inmeyip karın içinde veya kasık kanalında kalması durumudur. Bu durumun çeşitli türleri bulunmaktadır. İnmemiş testis türleri, testisin bulunduğu yer ve durumu göz önünde bulundurularak sınıflandırılabilir. İşte başlıca türler:

1. İnhibitör İnmemiş Testis (Fizyolojik Kriptorşidizm)

• Açıklama: Bu tür inmemiş testis, genellikle doğumda ve yaşamın ilk birkaç ayında görülen geçici bir durumdur. Normalde testisler doğumdan sonra belirli bir süre içinde skrotuma inmeye başlar, ancak bazen geç bir inme görülebilir.
• Neden: Doğumda testisler henüz tam olarak skrotuma inmeyebilir, ancak genellikle ilk birkaç ay içinde inme gerçekleşir.
• Tedavi: Çoğu vakada bu durum kendiliğinden düzelir ve tedaviye gerek yoktur. 6 aylık olduktan sonra testis inmiyorsa, tedavi gereklidir.

2. İntraskrotal İnmemiş Testis

• Açıklama: Bu türde testisler, skrotumda yer alması gereken alanda olmasına rağmen, tam olarak skrotuma inmemiştir. Testisler genellikle kasık kanalında veya skrotumun üst kısmında yer alır.
• Tedavi: Cerrahi müdahale ile testis doğru pozisyona yerleştirilebilir (orşidopeksi).

3. Abdominal İnmemiş Testis

• Açıklama: Testis karın içinde kalmışsa, bu tür abdominal inmemiş testis olarak adlandırılır. Testisler, genellikle karın içinde, kasık kanalına yakın bir bölgede yer alır.
• Tedavi: Cerrahi müdahale ile testisin karın içinde bulunduğu yerden çıkarılıp skrotuma indirilmesi gereklidir.

4. İrritabl İnmemiş Testis

• Açıklama: Testis zaman zaman skrotuma iner, ancak kasıklarda veya karında belirli bir noktada takılır. Bu durumda testis hareketlidir ancak tamamen inemez.
• Tedavi: Bu tür vakalarda genellikle cerrahi müdahale yapılır.

5. Retraktil İnmemiş Testis

• Açıklama: Testisler zaman zaman skrotuma iner, ancak sıcaklık değişiklikleri, stres veya kas gerilmesi gibi faktörler nedeniyle geri hareket eder. Testisler skrotuma inmiş gibi görünse de, aslında gevşek bağlar nedeniyle geri çekilebilir.
• Tedavi: Bu durum genellikle zaman içinde kendiliğinden düzelir ve tedavi gerektirmez.

6. Hipoplastik (Küçük) İnmemiş Testis

• Açıklama: Bu türde testisler normal boyutlarda değildir. Küçük testisler, yeterince gelişmemiştir ve genellikle skrotuma inemez.
• Tedavi: Hormonal tedavi veya cerrahi müdahale gerekebilir, ancak bazen testisler fonksiyonlarını yerine getiremediğinden kısırlık riski olabilir.

7. Bilateral (Çift Taraflı) İnmemiş Testis

• Açıklama: Her iki testis de skrotuma inmez ve karın içinde veya kasık kanalında kalır. Çift taraflı inmemiş testis, genellikle daha ciddi bir durumdur ve kısırlık riski daha yüksektir.
• Tedavi: Genellikle cerrahi müdahale gereklidir. Erken müdahale edilmesi, sağlıklı testis fonksiyonlarının korunması açısından önemlidir.

8. Unilateral (Tek Taraflı) İnmemiş Testis

• Açıklama: Sadece bir testis skrotuma inmez. Diğer testis normal pozisyonda yer alır. Bu durum genellikle daha az ciddi olmakla birlikte, tedavi edilmezse ilerleyen yaşlarda kısırlık riski oluşabilir.
• Tedavi: Tedavi çoğunlukla cerrahi müdahale ile yapılır.

İnmemiş Testisin Belirtileri

İnmemiş testis (kriptorşidizm), doğuştan gelen ve testisin skrotuma inmeyip karın içinde veya kasık kanalında kalması durumudur. Bu durum, genellikle doğumdan sonra fark edilir. İnmemiş testisin belirtileri, genellikle fiziksel muayene sırasında tespit edilir, ancak bazı belirtiler dışarıdan görünmeyebilir. İşte inmemiş testisin yaygın belirtileri:

1. Skrotumda Testis Olmaması

• Ana Belirti: İnmemiş testisin en belirgin belirtisi, testisin skrotumda olmamasıdır. Skrotumda bir veya her iki testis bulunmaz. Bu, fiziksel muayene sırasında açıkça fark edilir.

2. Kasık Bölgesinde Şişlik veya Kitle

• Eğer testis kasık kanalında veya karın içinde kalıyorsa, kasık bölgesinde şişlik veya kitle hissedilebilir. Bu şişlik, testisin yer değiştirdiği veya tıkanmış olduğu yeri gösterebilir.

3. Testisin Yer Değiştirmesi (Retraktil Testis)

• Bazı durumlarda, testis zaman zaman kasık kanalına geri çekilebilir ve sonra tekrar skrotuma inebilir. Bu, testisin yer değiştirmesiyle ilgili bir durumdur ve “retraktil testis” olarak bilinir.

4. Ağrı veya Hassasiyet

• Karın veya kasık bölgesinde, testisin normal pozisyonda olmamasından dolayı ağrı veya hassasiyet gelişebilir. Bu durum daha çok çocuklarda ve ergenlerde hissedilebilir.

5. Asimetrik Skrotum

• Skrotumda, bir tarafın diğerine göre belirgin bir şekilde daha küçük veya boş olması da bir belirti olabilir. Diğer testis normalde skrotumda bulunuyorsa, inmemiş testisin bulunduğu taraf daha küçük görünebilir.

6. Kısırlık Riski

• İnmemiş testis, tedavi edilmezse, testislerin düzgün çalışmaması nedeniyle kısırlık riskini artırabilir. Ancak bu durum doğrudan belirti olmasa da, ilerleyen yıllarda infertilite (kısırlık) gelişebilir.

7. Testis Kanseri Riski

• İnmemiş testislerin tedavi edilmemesi durumunda, testis kanseri riskinin artması söz konusu olabilir. Bu durum, özellikle erken yaşlarda fark edilmediğinde, uzun vadeli sağlık problemleri oluşturabilir.

İnmemiş Testisin Tanısı

İnmemiş testis (kriptorşidizm), testisin skrotuma inmeyip karın içinde veya kasık kanalında kalması durumudur. Bu durum, doğumdan sonra yapılan fiziksel muayenelerde genellikle fark edilir. Tanı süreci genellikle fiziksel muayene ile başlar, ancak bazen ek testler de gerekebilir. İşte inmemiş testisin tanısında kullanılan yöntemler:

1. Fiziksel Muayene

• İlk Adım: İnmemiş testis tanısının konulmasında ilk adım, fiziksel muayenedir. Yeni doğan bebek veya çocuk, dikkatli bir şekilde incelenir ve skrotumda testislerin varlığı kontrol edilir.
• Testisin Durumu: Skrotumda testisin olmaması, doğrudan inmemiş testisin belirtisidir. Eğer testis kasık kanalında veya karın içinde yer alıyorsa, bu durum elle palpasyon (elle muayene) sırasında fark edilir.

2. Ultrasonografi

• Testisin Yerini Belirleme: Fiziksel muayene ile testislerin yerini tam olarak belirlemek zor olabilir. Bu durumda, ultrasonografi kullanılarak testisin karın içindeki veya kasık kanalındaki yeri tespit edilebilir. Ultrason, testisin hala mevcut olup olmadığını ve yerini belirlemede yardımcı olur.
• İnmemiş Testislerin Durumu: Ultrason, testisin büyüklüğünü ve yapısını da değerlendirebilir.

3. Bilgisayarlı Tomografi (BT) veya MR (Manyetik Rezonans)

• Daha Detaylı Görüntüleme: Bazen, testisin bulunduğu yerin tam olarak tespit edilebilmesi için BT veya MR gibi daha gelişmiş görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Bu görüntüleme teknikleri, özellikle abdominal veya kasık bölgesindeki testisin yerini daha detaylı gösterebilir.
• Testisin Bulunduğu Yer: Bu yöntemler, testisin karın içinde mi, kasık kanalında mı yoksa başka bir bölgede mi olduğunu belirlemede faydalıdır.

4. Laparoskopi

• Cerrahi Müdahale İle Görüntüleme: Eğer testisin yerini belirlemek için diğer yöntemler yeterli olmazsa, laparoskopi kullanılabilir. Bu, karın bölgesine küçük bir kesik yapılarak ince bir kamera ile içeriye bakılmasıdır. Laparoskopi, testisin yerini tespit etmenin yanı sıra, testis ve çevresindeki yapıları incelemeye de olanak tanır.
• Cerrahi Müdahale İhtiyacı: Laparoskopi sırasında, aynı zamanda tedavi amacıyla orşidopeksi (testisin skrotuma yerleştirilmesi) yapılabilir.

5. Hormon Testleri

• Hormonal Değerlendirme: Bazen, hormon testleri de kullanılarak testisin fonksiyonları ve gelişimi hakkında bilgi edinilebilir. Erkeklik Hormunu gibi hormon seviyeleri, testislerin gelişimi ve işlevi hakkında bilgi verebilir.

6. Testisin Var Olup Olmadığının Değerlendirilmesi

• Testisin Kaybolmuş Olup Olmadığının Tespiti: Eğer testis hiç inmiyorsa veya gelişmemişse, testisin tamamen kaybolmuş olma durumu da göz önünde bulundurulur. Ultrason veya diğer görüntüleme yöntemleri, testisin varlığını ya da kaybolmuş olabileceğini belirlemede yardımcı olabilir.

Erken Tanı ve Müdahale

İnmemiş testis erken yaşlarda tedavi edilmezse, ilerleyen yıllarda kısırlık ve testis kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, doğumdan sonra düzenli kontrollerle inmemiş testisin erken teşhisi önemlidir. Testislerin tam olarak yerine yerleştirilmesi için genellikle cerrahi müdahale (orşidopeksi) gereklidir.

İnmemiş Testis Tedavi Yöntemleri

İnmemiş testis (kriptorşidizm), doğuştan gelen bir durumdur ve tedavi edilmezse, ilerleyen yaşlarda kısırlık, testis kanseri ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Erken teşhis ve tedavi, testisin fonksiyonlarını korumak ve komplikasyonları önlemek açısından önemlidir. İnmemiş testisin tedavi yöntemleri, testisin yerini, durumu ve tedaviye yanıtını dikkate alarak belirlenir. İşte inmemiş testisin tedavi yöntemleri:

1. İzlem ve Bekleyerek Gözlem

• Doğal İnme: Doğumda testislerin skrotuma inmeyişi bazen geçici olabilir. Çoğu zaman, inmemiş testis durumu 6 ay ile 1 yıl arasında kendi kendine düzelir. Bu yüzden, bazı vakalarda yalnızca izlem yapılır ve testisin doğal yolla skrotuma inmesi beklenir.
• İzleme Süreci: Bebek doğumdan sonra belirli aralıklarla izlenir. Eğer testis 6-12 ay içinde inmiyorsa, müdahale gereklidir.

2. Hormonal Tedavi

• Hormonal Yaklaşımlar: Testisin skrotuma inmesi için bazı hormonal tedavi seçenekleri mevcuttur. Erkeklik Hormunu veya HCG (Human Chorionic Gonadotropin) gibi hormonlar, testisin kasık bölgesinden skrotuma çekilmesine yardımcı olabilir.
• Başarı Oranı: Hormon tedavisi genellikle küçük çocuklarda etkili olabilir, ancak tedavinin başarısı her vakada aynı olmayabilir. Ayrıca, hormonal tedavi yalnızca testisin inmesini sağlar, testisin fonksiyonları üzerinde uzun vadeli bir etki sağlamaz.

3. Cerrahi Müdahale (Orşidopeksi)

• Tedavi Seçeneği: Eğer testis 1 yaş civarında inmiyorsa veya hormon tedavisiyle sonuç alınamıyorsa, cerrahi müdahale yapılması önerilir. Orşidopeksi, testisin skrotuma yerleştirilmesi işlemidir.
• Cerrahi Süreç: Orşidopeksi, testisi bulunduğu yerden (kasık kanalı veya karın bölgesinden) alıp skrotuma yerleştirmek için yapılan bir işlemdir. Bu işlem genellikle laparoskopi (kapalı yöntem) veya açık cerrahi ile yapılabilir.
  • Laparoskopi: Karın bölgesine küçük bir kesik açılarak içeriye kamera yerleştirilir. Testis yer değiştirilir ve skrotuma yerleştirilir.
  • Açık Cerrahi: Skrotum veya kasık bölgesine yapılan daha büyük bir kesi ile testis doğrudan yerleştirilir.

4. Laparoskopik Yöntem

• Minimally Invasive Yöntem: Laparoskopik cerrahi, testisin karın içinde bulunduğu durumda tercih edilen bir yöntemdir. Küçük bir kesiyle karına bir kamera yerleştirilir ve testisin tam yeri belirlenerek yer değiştirilir.
• Testis Koruma: Laparoskopik müdahale ile testis, daha az doku hasarıyla yerleştirilebilir ve iyileşme süreci daha hızlı olabilir.

5. Testis Biopsisi ve Kanser Riski

• Testis Fonksiyonlarının Kontrolü: İnmemiş testislerde, testisin fonksiyonları bozulmuş olabilir. Eğer testis gelişmemiş veya zarar görmüşse, testis biopsisi yapılabilir. Bu işlemle, testisin sperm üretip üretmediği veya kanser riski olup olmadığı belirlenebilir.
• Testis Kanseri Riski: Tedavi edilmeyen inmemiş testisler, testis kanseri riski taşıyabilir. Bu yüzden, testisin erken müdahale ile skrotuma yerleştirilmesi gereklidir.

6. İleri Yaşlarda Tedavi

• Tedavi Zorluğu: Ergenlik dönemine kadar müdahale edilmemiş testisler, cerrahi müdahale ile genellikle yerleştirilemez veya fonksiyonlarını kaybedebilir. 10 yaş ve sonrasında yapılan müdahalelerin başarı oranı daha düşük olabilir ve testislerin fonksiyonları (özellikle sperm üretimi) zarar görmüş olabilir.
• Kısırlık Riski: İleri yaşlarda inmemiş testisin tedavi edilmemesi, kısırlık sorunlarına yol açabilir. Bu yüzden, ergenlik dönemine gelmeden önce tedavi edilmesi en etkili yaklaşımdır.

7. Testis Ters Dönmesi (Reversibıl Testis)

• Testisin Yerin Değiştirilmesi: Bazen testis, skrotuma yerleştirildikten sonra geri hareket edebilir (testisin ters dönmesi). Bu durum cerrahi müdahale gerektirebilir.
• Ek Cerrahi Müdahale: Testisin geri kayması durumunda, yeniden cerrahi müdahale gerekebilir.