BÖBREK TAŞI
Böbrek Taşı nedir?
Vücudumuzun en önemli organlarından olan böbrekler, vücutta metabolizma sonucunda oluşan atıkların uzaklaştırılması ve asit-baz dengesi başta olmak üzere birçok önemli görevi vardır. Böbrek hastalıklarından olan ve toplumumuzda da sık gözlenir. Erkek popülasyonda daha fazla olmak üzere toplumda her 10 kişiden birinde görülen böbrek taşı rahatsızlığı yaşam konforunu ciddi şekilde bozar. Şiddetli ağrı, yangı, bulantı, kusma, idrar yollarında kanama, idrarda zorlanma başlıca belirtileridir. Belirti vermeden, kontrollerde veya farklı amaçlar için çekilmiş filmlerde tespit edilen taşlar da mevcuttur. İhmal edilen veya tedavi edilmeyen böbrek taşı rahatsızlıkları, böbrek fonksiyonlarının kalıcı olarak bozulmasına neden olabilmektedir. Bu yüzden takip ve tedavisi önemlidir.
Böbrek taşı hastalığının en yaygın semptomları
Şiddetli lomber, karın ve bel ağrıları
Bulantı ve kusma
İdrarda kan görülmesi
Böbrek Taşı Nedenleri
Böbrek taşı oluşumunun nedeni tam olarak bilinemese de taş oluşumu ile ilgili bir çok teori vardır. Bu oluşumların nedenleri ve önlenmesini amaçlıyoruz. Aşağıdaki bazı sebebler taş oluşumu riskini artırmaktadır.
Böbrek taşı çeşitleri
Böbrek taşı, taşı oluşturan minerallere göre aşağıdaki çeşitlere ayrılır:
Kalsiyum taşları: Kalsiyum oksalat ve kalsiyum fosfat gibi kalsiyumun çeşitli bileşiklerinin oluşturduğu taşlardır. Tüm böbrek taşı vakalarının yaklaşık %75'i kalsiyum taşlarından oluşmaktadır.
Ürik asit taşları : Genellikle yüksek proteinli diyetle beslenen bireylerde görülen böbrek taşı türüdür.
Sistin taşları: Nadir görülen bir böbrek taşı türü olmakla birlikte genellikle metabolik bozukluklardan kaynaklıdır.
Sitruvit (enfeksiyon) taşları: Genellikle idrar yolu enfeksiyonlarından kaynaklanan bu taş türü, çok hızlı büyümesi nedeniyle kısa sürede ciddi böbrek hasarına yol açabilmektedir.
Böbrek taşı teşhisi
Böbrek taşının teşhis edilmesinde çeşitli görüntüleme yöntemleri ve laboratuvar testlerinden yaralanılır.
Ultrasonografi
Bilgisayarlı Tomografi
Direk Üriner Sistem Grafisi
İdrar Analizi
İdrar Kültürü
Böbrek Fonksiyon Testleri
Metabolik Testler
Hormonlar
Böbrek taşı tedavi yöntemleri
Böbrek taşı rahatsızlığında tedavi süreci, taşın boyutu ve türü gibi faktörlere göre değişkenlik gösterir. Bazı taşlar ameliyat yapılmaksız özellikle küçük boyutlu taşlarda hekim önerisi doğrultusunda uygulanabilen ilaç tedavilerinin yanı sıra bol su tüketimi ile taşların idrar yolu ile atılımı sağlanabilir. Daha büyük boyuttaki taşlar için önceleri açık ameliyat uygulanmaktaydı. Fakat gelişen teknoloji ve tıbbın ilerlemesi ile zorlu bir iyileşme süreci gerektiren ve hastalığın tekrarlama olasılığını artıran bu yöntem, yerini daha yenilikçi uygulamalara bırakmıştır.
ESWL (Extracorporeal Schock Wave Lithotripsy)
Üreterorenoskopi
Retrograd İntrarenal Cerrahi (RIRS)
Perkutan Nefrolitotomi (PNL)
Tüm bu tedavi yöntemlerinden hangisinin tercih edileceği ürolog tarafından yapılan detaylı muayene sonrasında belirlenmelidir.
Korunma yolları
Böbrek taşlarından korunma yöntemlerini bilmek ve uygulamak da önem taşır. Bireyde oluşan taş türünün bilinmesi ve ona göre korunma yöntemleri belirlenmelidir.
Günde 2,5 litre sıvı tüketilmeli
Günlük egzersiz yapılmalıdır
Tuz kısıtlanmalı
Bol lifli besinleri tercih edilmeli, hayvansal protein alımı makul ölçülerde olmalıdır.
Kola, gazoz gibi idrarda asit-baz dengesini bozan içeceklerden kaçınılmalıdır.
Yüksek okzalat içeren pancar, soya, siyah çay, çikolata, kakao, kuru incir, karabiber, fındık, maydanoz, haşhaş tohumu, ıspanak, çilek, böğürtlen vb besinler aşırı tüketmemelidir.
Şarap taş hastalığına karşı koruyucu etki yaparken, içerdiği pürin dolayısıyla bira ve benzeri alkollü içecekler yatkın kişilerde ürik asit taşı riskini artırabilir.
Ürik asit taşlarının önlenmesi için; pürin içeren balık, sakatat, kuru bakliyat, mantar, ıspanak, kuşkonmaz, karnabahar ve et tüketiminin de kısıtlanması gerekir.
